بررسی تأثیر اصل استقلال قاضی در تأمین عدالت و امنیت در نظام حقوقی ایران

نهاد قضا بزرگترین نهادی است که در تشکیلات حکومتی کشور اسلامی وظیفه خطیر و سنگینی را بر عهده دارد. یکی از اصولی که در پیشرفت و ترقی نهاد قضا بسیار موثر است مسئله استقلال قاضی می باشد. استقلال به تنهایی در معنای آزادی قاضی از هر گونه مداخله و تأثیر پذیری از صاحبان قدرت و اصحاب دعوا است. این اصل در احکام اسلامی و اسناد بین المللی و مقام های مختلف حقوقی جهان پذیرفته شده است. اصالت و پویایی فعالیت های قاضی نیاز به جوی آزاد و دموکراتیک دارد و از اصول پشتیبان قضات به شمار می رود. اعطای استقلال به قضات نیز سیاستی اصولی برای افزایش مسئولیت پذیری، پاسخ گویی پویای آن است. استقلال قضایی در تاریخ نظام های حقوقی ریشه دارد و امروز هم از اهمیت برتری برخوردار است. جهت شناخت این نهاد در این رساله به بررسی ماهیت آن از نظر سلبی (استقلال از....) و ایجایی (استقلال در...) پرداخته ایم و آن را به اعتبار مبنا (استقلال رسمی و عملی) موضوع (استقلال شخصی و سازمانی) دسته بندی نموده ایم. سپس برای آن سه هدف و فایده عمده را یافته ایم: پاسدرای از حقوق جامعه به قضا حقوق دادگستری و رعایت حقوق افراد.استقلال قضایی مطلق نیست و در قلمرو اثرگذاری خویش، برای رعایت مقاصد پیش گفته با محدودیت هایی روبروست. پس بایستی در کنار تأمین استقلال، تعالی برای مسئولیت قاضی نیز وجود داشته باشد تا پاسخ گوی اعمال خود هم باشد. استقلال قاضی بر امنیت و عدالت تأثیر مستقیم دارد.اگر قاضی مستقل باشد، می تواند قانون را به خوبی اجرا نموده و عدالت را تأمین نماید. همچنین قاضی مستقل در تأمین امنیت حقوقی و قضایی و اصولی همچون اصل قانونی بودن جرم و مجازات، اصل برائت و.... نقش موثر و انکار ناپذیری دارد.